Fibromialgia (FM lub FMS — ang. „fibromyalgia syndrome”) to zaburzenie układu immunologicznego i nerwowego objawiające się rozległym przewlekłym bólem i zmęczeniem. Zwykle występuje u kobiet w młodym lub średnim wieku, ale może dotyczyć pacjentów obu płci i w każdym wieku.

Najważniejsze objawy

  • Utrzymujący się ponad 3 miesiące rozległy ból (ból/tkliwość po obu stronach ciała, powyżej i poniżej talii)
  • Sztywność nasilona w godzinach porannych
  • Sen nie dający wypoczynku
  • Zmęczenie i mniejsza siła mięśni
  • Problemy z pamięcią i nauką
  • Lęk i depresja
  • Wiele innych niewyjaśnionych objawów utrudniających funkcjonowanie: uczucie ciągłego zimna lub gorąca, nadmierna potliwość, uczucie kołatania w klatce piersiowej, uczucie braku tchu zaparcia lub biegunki, częste oddawanie moczu, nudności lub wymioty, zawroty głowy, szumy uszne, problemy ze słuchem, niewyraźne widzenie, nadwrażliwość na silne bodźce dźwiękowe zapachowe oraz wzrokowe

Jak zdiagnozować fibromialgię?

Pacjenci z fibromialgią nie mają charakterystycznych odchyleń od normy w rutynowych badaniach laboratoryjnych i obrazowych. Badania dodatkowe mogą jednak pomóc w wykluczeniu chorób o podobnych objawach i pomóc w diagnozowaniu niektórych chorób zapalnych, które często współistnieją z fibromialgią.

Badania obrazowe

Żadne z badań obrazowych, takich jak: rentgen, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny czy USG, nie pozwala na zdiagnozowanie FM. Należy jednak pamiętać, że diagnoza FM w znacznej mierze polega na wykluczeniu innych chorób. Kluczowe jest wykonanie rezonansu magnetycznego głowy i kręgosłupa, oraz badanie USG małych i średnich stawów. Należy pamiętać, że możliwe zmiany zwyrodnieniowe opisane w badaniach obrazowych, nie powodują dolegliwości typowych dla FM.

Podstawowe badania laboratoryjne:

  • Pełna morfologia krwi z rozmazem
  • Lipidogram
  • Krzywa glukozowo insulinowa
  • Badanie ogólne moczu
  • Witamina D
  • Witaminy B12
  • Badania żelaza
  • Poziom magnezu
  • OB/CRP — wskaźniki stanu zapalnego
  • Test przeciwciał antypolimerowych: około 50% pacjentów z fibromialgią ma przeciwciała antypolimerowe, jednak obecnie nie jest dostępny na rynku
  • FM test, wykazuje wysoką czułość i swoistość, jest dostępny jedynie w Kaliforni w Stanach Zjednoczonych,

Formularze samooceny, które warto wypełnić przy diagnostyce fibromiaglii:

  • Kwestionariusz oceny jakości życia SF-36 – wersja polska
  • Ateńska skala bezsenności
  • Skala depresji Becka
  • Kwestionariusz lęku uogólnionego GAD 7
  • “Fibromyalgia Impact Questionnaire”

Warto prowadzić dziennik choroby z listą kontrolną objawów, codzienną oceną bólu w skali 0-10, oraz zapiskami dotyczącymi skuteczności lub działań niepożądanych leków.

Jak leczyć fibromialgię?

Nie ma lekarstwa na fibromialgię, ale prawidłowe zarządzanie chorobą, edukacja, zmiana stylu życia i odpowiednie leki mogą znacznie poprawić jakość życia pacjenta.

Modyfikacja stylu życia

  • Zdrowa zrównoważona dieta bogata w wielonienasycone kwasy tłuszczowe
  • Unikanie stresu
  • Lekka, ale regularna aktywność fizyczna przynosi poprawę np.: ćwiczenia aerobowe o nieznacznym nasileniu, thai chi, joga, gimnastyka lub spacery
  • Higiena snu

Psychoterapia

  • poznawczo-behawioralna terapia bólu
  • psychoterapia dowolnego nurtu ukierunkowana na redukcję stresu

Farmakoterapia

W leczeniu fibromialgii zazwyczaj łączy się terapię farmakologiczną i niefarmakologiczną.

Leki stosowane w leczeniu fibromialgii obejmują:

  • Leki przeciwpadaczkowe
  • Leki przeciwdepresyjne
  • Środki przeciwbólowe
  • Środki przeciwlękowe i nasenne
  • Leki zmniejszające napięcie mięśni szkieletowych
  • Witaminy
  • Kannabinoidy — CBD oraz THC